Gepubliceerd op www.bodhitv.nl
De inspirerende film van Clint Eastwood vertelt het waargebeurde verhaal van Nelson Mandela (Morgan Freeman) en zijn pogingen om Zuid-Afrika weer één te maken, met behulp van het wereldkampioenschap rugby. Om dit voor elkaar te krijgen, richt hij zich tot de aanvoerder van het tot dan toe weinig succesvolle Zuid-Afrikaanse rugbyteam (Matt Damon) en samen vechten zij voor een trots en verenigd Zuid-Afrika.
Scheiding veroorzaakt lijden
Invictus neemt ons mee naar een onrustig Zuid-Afrika. De Apartheid is afgeschaft, maar het land is nog steeds verdeeld. Mandela is net tot president verkozen en hij probeert de Zuid-Afrikaanse bevolking opnieuw te verenigen. Sport spreekt een universele taal en kan blokkades en obstakels opheffen, maar het Zuid-Afrikaanse team lijkt geen enkele kans te hebben op genade van de (gekleurde) bevolking; de spelersgroep bestaat vrijwel geheel uit blanke spelers…
Het land blijkt, zelfs na afschaffing, nog steeds in de greep te zijn van de Apartheid. Decennia van wantrouwen, haat en verdeeldheid, tussen de blanke en zwarte bevolking, hebben hun sporen achtergelaten en vormen nog steeds de realiteit van de getraumatiseerde bevolking. Dat gedachten en emoties die tot afscheiding leiden (zoals wantrouwen, haat, rancune, verdenking etc.) leed veroorzaken, maakt Invictus heel duidelijk.
Mandela wil zijn volk weer tot één trots volk maken en hij realiseert zich dat de Zuid-Afrikanen vrij kunnen zijn van lijden, maar dat dit alleen mogelijk is als zij niet langer gefocust zijn op alle dingen die hen van elkaar scheiden. Want daar, in vereniging, ligt de verlossing van het lijden.
Compassie is de weg
Vereniging kan ontstaan uit de droom en volharding van slechts één persoon en dat zie je duidelijk terug in de manier waarop Nelson Mandela pogingen doet om zijn land te verenigen. Hij gaat obstakels niet uit de weg, weet als geen ander hoeveel invloed de Apartheid nog steeds heeft en toch vecht hij voor een nieuwe toekomst. Zijn compassie blijft overeind, ongeacht de omstandigheden. Hij ziet in het wereldkampioenschap een kans om zijn volk samen te brengen en opnieuw trots te laten zijn op hun land.
Mandela weet het rugbyteam als een ware leider te inspireren en onder de aandacht te brengen; zelfs bij de zwarte bevolking. Hij verkondigt niet alleen een boodschap, maar hij leeft er ook naar. Dat is wat hem tot een sterke leider maakt en tot iemand die een inspiratie vormt voor ontelbaar veel mensen. Compassie kun je ook wel omschrijven als het ‘voelen van hetzelfde lijden’ en dat is wat Mandela doet. Zijn rol wordt heel overtuigend vertolkt door Morgan Freeman, die je eigenlijk doet vergeten dat hij Nelson Mandela niet echt is en alleen maar speelt.
Veranderen kan alleen in het ‘nu’
Dat de realiteit van de Zuid-Afrikanen een harde realiteit is, is duidelijk. Invictus brengt de problemen goed in beeld, maar laat ook zien hoe de werkelijkheid kan veranderen als onze kijk op het leven anders wordt. Tot het wereldkampioenschap gaat het land nog steeds gebukt onder het verleden, maar de werkelijkheid van de Zuid-Afrikanen begint geleidelijk aan te veranderen. Er is hoop, gaan ze inzien. Het kan anders zijn, realiseren ze zich. We hebben iets om trots op te zijn! En dat kleine verschil maakt uiteindelijk alles anders en zorgt voor een ontroerend moment, als we de bevolking plots zien juichen voor hun eigen Zuid-Afrikaanse rugbyteam.
We hebben allemaal een verleden, als individuen en als bevolking, maar we kunnen ook zelf een toekomst creëren, in het heden. Het verleden tekent ons, maar hoeft ons niet te domineren. Wie we waren, doet er niet toe. Waar we waren evenmin. De werkelijkheid is je directe omgeving – niet je verleden – en alleen in de werkelijkheid kun je veranderingen aanbrengen. Wij zijn de scheppers van onze werkelijkheid en Invictus zou je kunnen zien als een waanzinnig en inspirerend voorbeeld van dit gegeven.
Cast: Morgan Freeman, Matt Damon e.a.
Regie: Clint Eastwood
